B. Sorumluluk

Gönüllülükte olduğu gibi sorumluluk da aktif vatandaş olmanın önemli unsurlarından biridir. Seçim ve katılımın farklı bir boyutu olarak düşünebileceğimiz sorumluluk alma eylemi belli siyasi, ekonomik veya sosyal hizmetlerin geliştirilmesinde ve daha verimli çalışmasında fayda sağlayacak bir model olarak sorumluluk alma, birçok devlet politikasında destek görmekte ve teşvik edilmektedir. Vatandaşın bir şeyin parçası olabilme veya sorumlu toplum anlayışını savunan bireyleri olması yönünde bilgilendirilmesi bu tür süreçlerin daha verimli işlemesiyle ilgilidir.  Vatandaşlık otomatik bir hak değildir; sorumlulukların yerine getirilmesiyle kazanılır. Bu nedenle vatandaşlığa dâhil olmak kişisel bir sorumluluktur. Kişisel sorumluluk bir ideolojiden daha fazlasıdır. Aşağıda aktif bir vatandaşın sahip olması gereken bazı sorumluluk türleri bulunmaktadır.

• Ekonomik Sorumluluk: Bir devletin üyesi olarak vatandaşların tasarruflu veya geleceğe dair refah giderlerine karşı sigortalı olmaları beklenir. Finansal olarak kendi refahları için sorumluluk alan vatandaşlar çoğaldıkça kamu hizmetlerine erişim imkânları daha da artacaktır.
• Demokratik Sorumluluk : İhtiyacı olan insanlara yardım etme, kurumların iyi yönetimi veya daha genel çerçevede sosyal uyumun oluşturulması için sorumluluk alma deneyimlerini içerir. Eğer tüm insanlar zamanın bir kısmını yönetme sorumluluklarına katılabilirlerse, o zaman güçlü demokrasi arzularını gerçekleştirmiş olacaktır.
• Gelişimsel Sorumluluk : Kendi gelişimsel ihtiyaçları için sorumluluk alma tipidir. Kariyer basamaklarında yükselmek için eğitim alma, kendi rahatsızlıklarının farkında olan ve hastalık yönetiminde bilinçli olan hizmet kullanıcıları veya katılımı nasıl sağlayacaklarını bilen demokratik vatandaşlar bu tür sorumluluk sergiler.
• Bakım Sorumlulukları : Hem kendi hem de aile veya toplum üyelerinin bakımları yönetmek için sorumluluk alma çeşididir.
• Tüketici Sorumlulukları : Vatandaşlardan seçim ve ses duyurma uygulamalarından öte reform süreçlerine yardım etme konusunda hükümetlerin küçük yardımcıları olarak sorumluluk almaları beklenir. Bu sorumluluk tipi devlet yönetimine katkıda bulunan tipe karşılık gelir (Barber, 2003; Altun, 2020).