4. Yetişkin Öğrenmesi Nedir?
1968’de Malcolm Knowles
tarafından geliştirilen Yetişkin Öğrenme Kuramı veya andragoji, yetişkinlerin nasıl öğrendiği ve bunun çocuklardan nasıl farklılaştığı konusunda kavram ve çalışmaları ortaya koymuştur. Öğrenme süreci çocuk ve yetişkin için benzer olsa da öğrenme sürecinde kullanılan teknikler birbirinden farklılaşmaktadır. Yetişkinler için bir öğrenme tasarlamak ile çocuklar için bir ders tasarlamak arasında büyük bir fark vardır.
Yetişkin öğrenme kuramı, yetişkinlerin farklı öğrenme biçimlerinin olduğunu ve onlara uygun öğrenme stillerinin belirlenmesi gerektiğini öne çıkarmaktadır. Bu kuram, yıllar içinde gelişmiş ve uyarlanmıştır. Kuramın dayandığı beş temel varsayım ve dört andragoji ilkesi bulunmaktadır (Knowles, 1978; Merriam, 2008).
Knowles’ın Yetişkin Öğrenme Teorisinin 6 Temel Hipotezi
Yetişkin eğitiminde (Andragoji) önemli bir isim olan Malcoms S. Knowles, yetişkin öğrenmesinin 6 temel ilkesini aşağıdaki varsayımlara dayandırmıştır.
- Öğrenenin bilmesi gerekir.
Yetişkinlerin bir şeyi öğrenmeye başlamadan önce neyi, neden ve nasıl öğreneceklerini bilmeleri gerekir.
- Öğrenenin benlik kavramı önemlidir.
Çocuklarla karşılaştırıldığında, yetişkinler kendi kararları ve yaşamları için sorumluluk alırlar.
- Öğrenenin önceki deneyimleri öğrenme sürecinde kritik bir öneme sahiptir.
Yetişkinler yaşamları boyunca farklı alanlarda bilgi ve deneyim kazanırlar. Bu nedenle yetişkinlere yönelik hazırlanan her eğitimin içeriği, bu farklı bilgi ve deneyimler dikkate alınarak mümkün olduğunca kişiselleştirilmelidir.
- Öğrenmeye hazır olmak önemlidir.
Yetişkinler, bilmeleri gerekenleri öğrenmeye ve bunu gerçek hayattaki problemlerle başa çıkmak için kullanmaya hazırdır.
- Yetişkin eğitiminde öğrenme yönelimi dikkate alınmalıdır.
Çocuklarda veya gençlerde öğrenme konu merkezli bir yaklaşım benimserken, yetişkinlerde öğrenme problem veya problem merkezlidir.
- Yetişkin eğitiminde öğrenme motivasyonu çok önemlidir.
Yetişkinler bazı dış uyaranlara (terfi, daha iyi bir iş, daha yüksek maaş) tepki verebilirken, en güçlü motive edici unsurlar işten zevk alma ve yaşam kalitesi gibi iç baskılardır (Knowles, 1978; Merriam, 2008).
Andragojinin 4 ilkesi
Yetişkin öğrenme stilleri, yetişkinler için geliştirilecek bir eğitim programında dikkate alınmalı ve bu süreçte andragojinin dört temel ilkesi göz önünde bulundurulmalıdır. Bu ilkeler aşağıda yer verilmiştir:
- Öğrenme söz konusu
olduğunda yetişkinler, eğitimin planlaması, gerçekleştirilmesi ve süreç değerlendirmesinde çalışmaya dâhil olmayı tercih ederler. Aynı zamanda yetişkinler öğrenme süresince neyi, ne zaman ve nasıl öğrendiklerini kontrol etmek ve bilmek ister. - Yetişkinler, öğrenme sürecinde deneyimlerinden daha fazla yararlanırlar. Öğrenme yaşantılarıyla deneyimleri arasında bağ kurmaya çalışırlar.
- Öğrenme sürecinde yetişkinler bilgileri ezberlemek yerine sorunlara çözüm bulmayı ve akıl yürütmeyi tercih ederler.
- Yetişkinler “Bu bilgiyi nasıl kullanabilirim? Sorusunun cevabını bilmek isterler. Yetişkin öğrenenler, öğrendikleri bilginin uygulanabilir ve hayata geçirilebilir olmasını dikkate alırlar.